เงาะป่า (เชียงใหม่, นราธิวาส) พรวน(ปัตตานี) กะเมาะแต มอแต อาเมาะแต (มาเลย์ ปัตตานี)

Nephelium lappaceum L.

SAPINDACEAE

เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง แตกกิ่งก้านใบ: ใบประกอบแบบขนนก ใบย่อยรูปโค้ง หรือรูปไข่กลับ ดอก: ดอกช่อ ออกที่ปลายยอดเป็นกลุ่มย่อย ช่อดอกมีกิ่ง แขนง ดอกย่อยออกเป็นกลุ่มมีสีนวลอ่อนๆ ผล: รูปร่างกลมรี มีขนยาว เมื่อยังไม่สุกขนและผิวมีสีเขียว เมื่อสุกบางพันธุ์ผิวผลและขนมีสีแดง บางพันธุ์ผิวผลแดงขนมีสีเขียวอมเหลือง เนื้อสีขาวมีรสหวาน หรือหวานอมเปรี้ยว เมล็ดเป็นรูปขอบขนาน คลุมด้วยเนื้อเยื่อใสสีขาว

เป็นไม้ผลเมืองร้อน มีถิ่นกำเนิดในประเทศอินโดนีเซีย และมาเลเซีย โดยทั่วไปเงาะเป็นไม้ผลที่เจริญเติบโตได้ดี ในบริเวณที่มีความชื้นค่อนข้างสูง ในประเทศไทยนิยมปลูกในบริเวณภาคตะวันออกและภาคใต้

ผลสุกรับประทานเป็นผลไม้ ทำผลไม้กระป๋อง ทำแยม ทำน้ำผลไม้ เนื้อเงาะมีน้ำตาลสูง มีแร่ธาตุและวิตามินซี ส่วนเปลือกผลมีรสฝาด มีสารแทนนินและอื่นๆใช้เป็นยา เปลือกต้นแก้ท้องร่วง สมานแผลฝาด สมานพวกที่เป็นโรคลิ้น เปลือกเงาะใช้เป็นยาขับพยาธิ ใบเป็นยาพอก ผลแก้บิด แก้ท้องอืดเฟ้อ แก้ไข้ บำรุงกำลังและบำรุงร่างกาย เมล็ดทำให้หลับ